Het Concertgebouw Kamerorkest

Peter Steinmann sprak met Paul Peter Spiering, violist en zakelijk directeur van het Concertgebouw Kamerorkest (CKO) en van het Amsterdams Kamer Orkest (AKO). Het CKO kwam prominent in het nieuws omdat het tijdens het kerkelijk huwelijk van Prinses Máxima en Prins Willem-Alexander een groot deel van de muzikale omlijsting verzorgde. Van deze plechtigheid is een cd-opname gemaakt, waarvan inmiddels meer dan honderdduizend exemplaren verkocht zijn. Eerst een korte terugblik.

Korte geschiedenis

De leden van het Concertgebouworkest hebben altijd veel kamermuziek gespeeld. Het AKO werd opgericht in 1957 en komt voort uit het Amsterdams Kamermuziek Gezelschap (AKG). Alle leden van het kamerorkest zijn ook lid van het Concertgebouworkest. Violist Piet Lamberts, die veel boekhoudkundige ervaring had, heeft een aantal jaren de zaken van het AKO behartigd. In de beginperiode heeft het AKO met verschillende grammofoonplatenmaatschappijen opnamen gemaakt. In die tijd wilde Philips een supplementair contract afsluiten met het Concertgebouworkest over een Concertgebouw Kamerorkest. Dat zou betekenen dat maximaal 45 orkestleden door Philips in overleg met de Stichting zouden worden geselecteerd voor de sessies. De sessies werden hoger gehonoreerd dan de normale sessies en de niet-spelende leden van het orkest kregen – in tegenstelling tot de regeling bij de ‘grote’ sessies niets uitbetaald. Het toenmalige Verenigingsbestuur onder leiding van de voorzitter Samn Tromjp bracht dit voorstel in de algemene ledenvergadering in stemming. Het werd unaniem afgestemd.

Het AKO speelde in die tijd onder leiding van dr. Anthon van der Horst, André Rieu sr. en Marinus Voorberg. Voorberg was pianist en dirigent van het NCRV Vocaal Ensemble en sinds 1961 ook van het AKO. Deze twee ensembles traden regelmatig oop voor radio en televisie. Anthon van der Horst en Charles de Wolff waren daarna de vaste dirigenten. Met hen heeft het AKO veel begeleidingen gedaan met onder andere de Nederlandse Bachvereniging. Vanaf het begin hebben de aanvoerders van het Concertgebouworkest de eerste lessenaars van het AKO bezet, zoals Herman Krebbers, Jean Decroos, Jean Louis Stuurop, de gebroeders Waterman, Gijs Beths, Nobuyuki Shioda, Johan Kracht. Opnamen zijn onder meer verschenen op His Master’s Voice, Philips, Artone, Telefunken, CBS en CNR. Klarinettist/altviolist Jaap Moelker was in deze periode de steun en toeverlaat van het AKO. Het Concertgebouw Kamerorkest werd in 1987 opgericht en bestaat in principe uit dezelfde leden als het AKO. De violist Frans Blanket is van 1987 tot 1996 de zakelijk leider geweest. Sinds 1987 is Paul Peter Spiering zakelijk leider van het AKO en vanaf 1996 ver vult hij deze taak ook bij het CKO. Paul Peter Spiering aan het woord:

Vaste kern

 ‘Sinds 1979 speel ik bij het kamerorkest. De bezetting bestaat uit een min of meer vaste kern van negentien strijkers. Dat is zo gegroeid. De collega’s die meedoen, vinden het heerlijk om het kamerorkestrepertoire te spelen. Naast het symfonische repertoire in het “grote orkest” is het voor ons heel aantrekkelijk en interessant om in kleiner verband bezig te zijn met deze vorm van muziek. De sfeer in het orkest is heel goed. Naar mijn mening is dat mede de sleutel van ons succes. Een van de hoogtepunten van de afgelopen jaren was de cd met de strijkkwartetten van Schubert/Mahler Der Tod und das Mädchen en Beethoven/Mahler opus 95. In het BBC Music Magazine werd deze opname gewaardeerd met de hoogste onderscheiding (vijf sterren) voor zowel uitvoering als opnamekwaliteit. In de kkomende drie à vier jaar gaat er waarschijnlijk veel veranderen in de bezetting in vervand met pensionering van enkele vaste kernleden. Over niet al te lange tijd zal bijvoorbeeld ook Johan Kracht (concertmeester) ons om die reden gaan verlaten. We zijn bijzonder gelukkig dat Vesko Eschkenazy interesse heeft getoond om zijn plaats in de toekomst over te nemen. We willen de strijkersbezetting graag wat uitbreiden. Wie belangstelling heeft om mee te doen, moet zich zeker melden bij Frits Schutter of bij mij.’

‘Ons werd wel eens verweten een “schnabbelorkest” te zijn en dan bedoeld in de slechte zin van het woord. Natuurlijk spelen wij niet voor niks, maar een hoog artistiek niveau is altijd onze prioriteit en ons uitgangspunt. Onder leiding van onze huidige dirigent Marco Boni wordt zeer enthousiast en gedisciplineerd gewerkt en de concerten zijn altijd van een hoog niveau. Wij worden regelmatig in binnen- en buitenland uitgenodigd, onder meer in Japan, Spanje en Italië. Onlangs waren we voor vier concerten in Spanje (met Vesko als solist), waar we voor volgend jaar zijn teruggevraagd. Heel recent ontvingen we een uitnodiging voor drie concerten in Bombay.’

Penta Tone

‘Penta Tone is een nieuwe platenmaatschappij (opgericht in 2001), waarmee wij sinds vorig jaar cd-opnamen maken. Zij houden zich bezig met het nieuwe “multi-channel opname/weergave systeem”, het zogenaamde Super Audio (SACD) systeem. Philips en Sony hebben sinds kort de nieuwe Super-Audio afspeelapparatuur op de markt gebracht. De geluidsweergave gebeurt met vijf geluidsboxen. Het ligt voor de hand dat hiervoor ook een speciale opnametechniek gebruikt wordt. Inmiddels zijn er al vier Super Audio’s verschenen van het CKO. Eén met symfonieën en serenades van Mozart, één met Vesko Eschkenazy als solist (Mozart, Schubert, Mendelssohn), dan de beroemde Huwelijks-cd en het vervolg hierop, onder vierde cd met tango’s in samenwerking met de bandoneonspeler Carel Kraayhof. Vorige maand hebben we onze vijfde cd opgenomen met werken voor strijkorkest van Tsjaikovsky. Deze verschijnt binnenkort op de markt.
Onlangs heeft in Berlijn een audio-tentoonstelling plaats gevonden. Daar waren de initiatiefnemers Philips en Sony erg enthousiast over de kwaliteit van onze nieuwe cd’s. Omdat er nog zeer weinig SACD’s op de markt zijn en de behoefte hieraan toeneemt, ligt het in de bedoeling dat tot 2005 gemiddeld twee cd’s per jaar gaan opnemen met PentaTone. In een tijd waarin door de meeste orkesten nauwelijks nog cd’s kunnen worden opgenomen, is dit voor ons een unieke gelegenheid.’

020202

‘Toen aangekondigd werd dat Willem-Alexander op 2 februari 2002 zou gaan trouwen met Máxima, heb ik meteen in de Cheap Patek Philippe Replica dienstlijst gekeken of het kamerorkest tijdens de huwelijksplechtigheid zijn diensten aan het koninklijk huis zou kunnen aanbieden. Tussen twee tournees door lukte dat precies. In een brief aan de secretaris van Willem-Alexander heb ik het kamerorkest aangeboden. Tenslotte heeft het AKO ook bij de kroningsplechtigheid van Prinses Beatrix in de Nieuwe Kerk gespeeld. We zijn hiermee dus een beetje het “koninklijk huisorkest” geworden. Uiteraard heb ik PentaTone hierbij betrokken en voorgesteld omn een cd-opname te maken van de muziek van het huwelijk om deze op de huwelijksdag uit te brengen. PentaTone was zeer enthousiast over dit idee. Eén maand voor het huwelijk (op 5 januari) hebben we in aanwezigheid van Máxima en Willem-Alexander in Hilversum de opnamen gemaakt onder leiding van Ed Spanjaard en met medewerking van het Nederlands Kamerkoor. Inmiddels zijn er meer dan honderdduizend van verkocht.’

Tenslotte

‘Onze huidige vaste dirigent is, zoals gezegd, Marco Boni. Hij speelde cello in het orkest van Riccardo Chailly in Bologna. De meeste concerten spelen we onder leiding van Marco. Ook spelen we regelmatig onder leiding van onze concertmeester Johan Kracht. Het Concertgebouw Kamerorkest organiseert zijn concerten zonder overheidssubsidie, wij zijn op dit moment druk doende om sponsors te vinden via een wervingsbureau. Van verschillende kanten is interesse getoond, maar er ligt helaas nog niets concreets op tafel.
Ten slotte zijn vanwege hun grote verdiensten Jaap Moelker en Charles de Wolff, en heel recent ook Frans Blanket (bij zijn afscheid van het KCO), benoemd tot ereleden van het Concertgebouw Kamerorkest.’

Peter Steinmann

Kcourant - juni 2002